Mijn verhaal: Bomans

dinsdag 15 april 2025

Mijn verhaal: Bomans

In deze rubriek schrijven leden over een onderwerp dat hen na aan het hart ligt en dat ze graag willen delen. Simon Knepper trapt af en schrijft over zijn bewondering voor Godfried Bomans.

Godfried Bomans (1913-1971) meende dat een vrouw een standbeeld verdiende ter gelegenheid van de geboorte van haar 13e kind. “Maar wel op een hele hoge sokkel, zodat hij er niet meer bij kan”. Onze generatie heeft veel gelachen om zijn grappen. Op den duur lachte het publiek al bijna voordat hij iets gezegd had. Hij deelde dat talent met tijdgenoten als Johnny Kraaijkamp en Toon Hermans. Bomans leed eronder, hij had weliswaar zoveel hekel aan ernst, dat hij het leven liefst beschreef in de vorm van prachtige sprookjes (Erik, Pa Pinkelman). En als de sfeer hem al te serieus werd maakte hij een kwinkslag of gedroeg zich als een clown. Maar hij nam het leven wel degelijk ernstig, zoals bleek uit soms scherpe en controversiële commentaren in de krant. 

In een tijd waarin religie en mystiek terrein begonnen te verliezen, maakte hij indruk met het televisieprogramma ‘Bomans in triplo’. Daarin interviewde hij zijn broer en zus over hun geloof en kloosterleven. En hij had een sterk gevoel voor rechtvaardigheid: in de oorlog bood hij een Joodse collega onderdak, maar na de bevrijding nam hij evengoed kaalgeschoren ‘moffenmeiden’ en ‘foute’ landgenoten in bescherming tegen de volkswoede. Achter de zelfverzekerde, ijdele humorist school een angstige en onzekere man die met hulp van zijn geweldige taalkunst het leven de baas bleef. Hij worstelde met de katholieke kerk, het geloof, zijn seksualiteit en zijn vader. Hij liet op zijn huwelijk op het laatste moment verstek gaan; veel later trouwde hij alsnog met zijn Pietsie. Daarnaast had hij soms drie vriendinnen tegelijk in een complexe agenda om het allemaal geheim te houden. Hij zocht bij hen troost en warmte. Op zijn verzoek verwekte een vriend een dochter bij zijn Pietsie.

Ondanks zijn enorme publiek kreeg hij geen erkenning van literair Nederland. Op school mocht ik Bomans niet op mijn lijstje zetten, een verdomhoekje dat hij deelde met Simon Carmiggelt, Marten Toonder en Jan de Hartog. In de zomer van 1971 verbleef Bomans op Rottummerplaat voor een VARA-programma van Willem Ruis. Het ging hem niet goed af. Hij voelde zich angstig en eenzaam en ‘kreeg als stadsmens de natuur vol in het gezicht’. Hij raakte onder de indruk van de milieuvervuiling en overbevolking. Bomans overleed eind dat jaar op 58-jarige leeftijd aan een hartinfarct na een stressvol kettingrokend leven. Hopelijk kreeg hij een warm welkom van Petrus aan de hemelpoort. Gé Vaartjes noteerde zijn boeiende leven in een prachtige recent verschenen biografie. Van harte aanbevolen! 

Simon Knepper